In 1916 vond in het gebied Waterland ten noorden van Amsterdam een ongekende watersnoodramp plaats. De materiële schade was enorm en het herstel kon door de betrokken gemeenten Buiksloot, Nieuwendam en Ransdorp niet worden opgebracht. Amsterdam bood de noodzakelijke hulp, maar met als prijs de opgave van hun autonomie. De inlijving vond plaats in 1921 en leverde Amsterdam de dringend gewenste gebiedsuitbreiding op. Met de annexatie van Nieuwendam en Ransdorp kwamen ook Zunderdorp respectievelijk Durgerdam, Holysloot en Schellingwoude onder het beheer van Amsterdam.

Een van de bestemmingen van de gebiedsuitbreiding was de aanleg van een nieuwe begraafplaats. Aanvankelijk vielen de dorpskerhoven onder de dienst Publieke Werken. Toen in 1932 de voorloper van De Nieuwe Noorder werd geopend, viel ook het beheer van de zeven dorpskerkhoven aan de begraafplaats toe. Tot op heden verzorgt De Nieuwe Noorder daar begrafenissen.

Als onderdeel van een gemeentelijke instelling vormen ook deze idyllisch gelegen dorpskerkhoven openbare begraafplaatse. Dat wil zeggen: in principe toegankelijk voor alle mensen – los van hun religieuze, culturele of sociale achtergrond. De kerken hebben door de secularisatie hun oorspronkelijke functie veelal verloren. Meestal gebruikt men ze voor muziekuitvoeringen, lezingen, exposities en huwelijksvoltrekkingen – al houden enkele kerken nog steeds religieuze diensten. Van hun rijke historie geven we hieronder per dorp een kort overzicht.

Buiksloot
De begraafplaats van Buiksloot werd aangelegd in 1829. Aangezien het bestek bewaard bleef, weten we dat in eerste instantie plaats was voor 170 graven – later uitgebreid naar 186. In 1905 vond door de bevolkingstoename een nieuwe uitbreiding plaats. Bleek deze al gauw onvoldoende door de bevolkingsgroei, plannen voor een volgende uitbreiding kwamen vanwege de inlijving in 1921 door Amsterdam niet van de grond. In 1984 sloot de kerk van de Hervormde Gemeente vanwege het teruglopende bezoek. De overdracht aan de stichting Buiksloterkerk in 1992 maakte een restauratie mogelijk. De kerk organiseert in plaats van diensten nu exposities en concerten, naast huwelijksplechtigheden.

Durgerdam
Van oorsprong is Durgerdam het dijkdorp bij IJdoorn of IJoord, dat waarschijnlijk een kerk met begraafplaats had. Doornikerdam was een nevenvestiging; al in 1374 in diverse annalen vermeld. Doden uit Durgerdam werden in eerste instantie op deze oude begraafplaats in de buitenpolder ter aarde besteld. Bij de overstroming van 1825 spoelde het water al het zand onder de graven vandaan. Vier jaar later legde Durgerdam zelf een begraafplaats aan met 116 graven. In 1902 kwamen daar nog eens 20 graven bij.

Holysloot
De eerste vermelding van het dorp dateert uit de dertiende eeuw toen graaf Floris V enkele privileges verleende aan ‘Ransdorp en Holesloot’. Al in 1342 had Holysloot een eigen kapel. De pastoor van Ransdorp verzorgde de diensten. In 1520 kreeg Holysloot de status van een zelfstandige parochie. Met een oppervlakte van slechts 150 vierkante meter is het kerkhof van Holysloot het kleinste van Noord. Het nieuwe kerkhof uit 1829 telde niet meer dan 55 graven. Tot 1841 begroef men dan ook doden in het portaal van de kerk, het zogeheten binnenkerkhof. Bij de bouw van de huidige kerk in 1846 bleven de graven van het kerkhof behouden.

Nieuwendam
De eerste kerk van Nieuwendam dateert van 1643. Vijftig jaar later, in 1693, breidde men het kerkhof uit. In 1849 werd de kerk vervangen door de huidige en in 1879 vergrootte men het kerkhof opnieuw. Bij de inlijving door Amsterdam was de begraafplaats vol, maar de plannen voor een tweede kerkhof gingen toen niet door. Tot de opening van de Noorderbegraafplaats in 1932 was het woekeren met de ruimte.

Ransdorp
De eerste vermelding van Ransdorp dateert uit de dertiende eeuw toen graaf Floris V het gehucht enkele privileges toekende. Als hoofddorp van Waterland waren kerk en kerkhof van Ransdorp de grootste van de omgeving. De burgerijke begraafplaats uit 1829 telde 84 graven. Na de annexatie door Amsterdam in 1921 kreeg het kerkhof nieuwe poortpalen Nog altijd vormen ze de toegang tot het grote kerkhof. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw gaf de Noorder Begraafplaats vanwege de schijngrondwaterstanden geen nieuwe graven meer uit. Inmiddels vinden op het dorpskerkhof van Ransdorp weer begrafenissen plaats.

Schellingwoude
De eerste vermelding van Schellingwoude voert terug naar 1273. Meer dan een nederzetting was het niet, met in het midden een kerkhof. Eeuwen later, in 1829, kreeg het dorp een nieuwe begraafplaats met slechts 44 graven. Het aantal plaatsen werd in achtereenvolgens 1873, 1893 en 1909 uitgebreid tot ruim honderd. Stadsherstel nam het beheer van de kerk in 1993 over. Nu vervult het gebouw verschillende functies. Nog altijd houdt de kerk op zondag diensten en vinden er trouwerijen plaats. Daarnaast organiseert men in de kerk concerten, lezingen en recepties.

Zunderdorp
Begin 1400 vormde Zunderdorp al een zelfstandige parochie. Waarschijnlijk is het kerkhof van Zunderdorp het enige van de zeven dorpen in Noord dat nog op zijn oorspronkelijke plaats ligt. De watersnoodramp van 1825 spaarde kerk en toren – maar niet het kerkhof. Vier jaar na de ramp kregen de 270 bewoners een nieuwe, kleinere begraafplaats, met ruimte voor 64 graven – in 1854 uitgebreid tot 87 graven.